Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Częstochowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

dnia 22 marca 2024 roku

Sąd Rejonowy w Częstochowie Wydział VIII Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Anna Bojanowska - Wysmołek

po rozpoznaniu w dniu 22 marca 2024 roku w Częstochowie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...)z siedzibą w R.

przeciwko Gmina K.

o ustalenie i o zapłatę

1.  oddala powództwo w całości;

2.  zasądza od powoda (...)z siedzibą w R. na rzecz pozwanego Gminy K. kwotę 1817 zł (tysiąc osiemset siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku.

SSR Anna Bojanowska - Wysmołek

Sygn. akt VIII GC 332/23

UZASADNIENIE

Pozwem z 15 maja 2023 r. powód (...) z siedzibą w R. wniósł o zmianę umowy z dnia 2 lutego 2022 numer (...) w zakresie §4 pkt 1 umowy z treści: „Za wykonanie przedmiotu umowy określonego w § 1, zgodnie z ofertą Wykonawcy, ustala się wynagrodzenie ryczałtowe w kwocie 89,79 zł brutto za 1 odbiór: (tj. netto 73,00 zł + podatek VAT w wysokości 23%)” na „Za wykonanie przedmiotu umowy określonego w §1, zgodnie z ofertą Wykonawcy, ustala się wynagrodzenie ryczałtowe w kwocie 103,26 zł brutto za 1 odbiór ( tj. netto 83,95 zł + podatek VAT w wysokości 23%) oraz w zakresie §4 pkt 2 umowy z treści: „Łączna maksymalna wartość umowy za 517 odbiorów: 46 421,43 zł brutto (słownie czterdzieści sześć tysięcy czterysta dwadzieścia jeden i 43/100 złotych brutto). Rozliczenie za wykonanie usługi nastąpi według faktycznego wykonania, tj. wynagrodzenie zostanie wypłacone za iloczyn faktycznie wykonanych odbiorów i stawki za 1 odbiór.”, na: „Łączna maksymalna wartość umowy za 517 odbiorów: 53.385,42 zł brutto. Rozliczenie za wykonanie usługi nastąpi według faktycznego wykonania, tj. wynagrodzenie zostanie wypłacone za iloczyn faktycznie wykonanych odbiorów i stawki za 1 odbiór”. Jednocześnie powód wniósł o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 6.963,99 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych liczonych od dnia 7 kwietnia 2023 r. do dnia zapłaty oraz kwoty 327,29 zł na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w transakcjach liczonymi od dnia 7 kwietnia 2023 r. do dnia zapłaty oraz kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwu powód podał, że w wyniku przeprowadzonego postępowania przetargowego na zasadach określonych w ustawie z dnia 11 września 2019 r. Prawo zamówień publicznych pozwana Gmina powierzyła powodowi - jako Wykonawcy realizację zadana pn.: (...) montaż instalacji fotowoltaicznych na potrzeby gospodarstw w Gminie K.". Zakres praw i obowiązków stron wiążących się z realizacją w/w zamówienia został szczegółowo opisany w treści łączącej strony umowy nr (...) z dnia 2 lutego 2022 r.. Powód wskazał, że dochodzi roszczeń w przedmiocie modyfikacji umowy wskazując na art. 455 ust. 1 pkt 4 p.z.p., ze względu na istotną zmianę stosunków z powodu znaczącej zmiany sytuacji ekonomiczno-gospodarczej na rynku w Polsce, poprzez zaistnienie konfliktu zbrojnego na Ukrainie i wzrostu cen towarów i usług wywołanej inflacją, a której to działając z należytą starannością nie mógł przewidzieć. Powód wskazał, że zmiana umowy pozwoli na zachowanie zasady ochrony konkurencji pomiędzy podmiotami starającymi się o wykonanie zamówienia publicznego. Dodatkowo powód powołał się na klauzulę rebus sic stantibus. Zaznaczył też, że w przedmiotowej sprawie pozwany uwzględnił uregulowanie art. 439 p.z.p. -obowiązek wskazania klauzul waloryzacyjnych w umowie odpowiednio § 9 ust 15. Dodał, że zgodnie z załączonym komunikatem GUS, po upływie roku od zawarcia umowy poziom inflacji wyniósł 18,1%. Ostatecznie powód powołał się na treść art. 48 ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu uproszczenia procedur administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców, tj. możliwość zmiany wynagrodzenia w umowie w sprawie zamówienia publicznego, która jest autonomiczną, samodzielną podstawę zmian umowy w sprawie zamówienia publicznego, niezależną od przepisów p.z.p.

Jak wskazał powód w stanowisku końcowym, zaproponowana zmiana wynagrodzenia przewidywała jego wzrost o 15% w stosunki do pierwotnie zaplanowanej. Jak ustalono w trakcie postępowania wzrost kosztów realizacji zamówienia był wielokrotnie wyższy, ale spółka zdecydowała się na poniesienie części kosztów. Jednocześnie powód zaproponował skalę modyfikacji umowy w taki sposób, aby nie stanowiła ona próby obejścia przepisów prawa zamówień publicznych, zwłaszcza, że zaproponowane wynagrodzenie było niższe od 2 najkorzystniejszej oferty. Wzrost wynagrodzenia nie wpływał również negatywnie na sytuację budżetową jednostki samorządu terytorialnego, gdyż kwota 6 963,99 zł sama w sobie dla Gminy, która ma wielomilionowy budżet, nie jest znacząca.

Pozwana gmina w odpowiedzi na pozew wniosła o oddalenie powództwa wraz z zasądzeniem kosztów postępowania (k.85-94).

W uzasadnieniu wskazała, że zawarła z powodem umowę nr (...) z dnia 2 lutego 2022 r., który wnioskiem z dnia 18 lutego 2023 r. wniósł o zmianę tejże umowy powołując się na zapis art. 455 ustawy prawa zamówień publicznych. Pozwana zażądała doprecyzowania wniosku wobec jego lakonicznej treści, jednakże ten nie został finalnie doprecyzowany w zakresie podstaw do zmiany wynagrodzenia powoda. Pozwana zarzuciła, że o zasadności zmiany decyduje wiele czynników, w tym zgoda obu stron pomimo wprowadzenia dopuszczalności i fakultatywności zmiany umowy w oparciu o art. 455 p.z.p.. Ponadto, powód nie udowodnił w żaden sposób, jaki wpływ na jego sytuację gospodarczą ma zmiana cen paliw oraz minimalnego wynagrodzenia za pracę jak i minimalnej stawki godzinowej i nie ma możliwości domniemania, iż to konflikt zbrojny na Ukrainie i inflacja wpłynęła negatywnie na koszty realizacji zamówienia przez powoda. Pozwana zarzuciła, że w przypadku świadczenia usługi nadzoru nie ma do czynienia z takimi przeszkodami w realizacji zamówienia jak przerwanie łańcucha dostaw, wzrostu cen materiałów wykorzystywanych do realizacji zamówienia czy tym podobne. Wskazała, że choć zamówienia realizowane było zgodnie z założeniem, iż inspektor przy wykorzystaniu własnego środka transportu powinien dotrzeć na odbiór wszystkich instalacji fotowoltaicznych zlokalizowanych na ponad 500 miejscach na terenie całej gminy, to wielokrotnie dochodziło do minimalizowania kosztów powoda ponieważ dojazd odbywał się spod urzędu gminu wraz z pracownikiem gminy ograniczając ich ilość do niezbędnego minimum tj. maksymalnej ilości odbiorów w jednym dniu. Pozwana zaznaczyła, że oferta złożona przez powoda znacząco odbiegała od średniej arytmetycznej wszystkich ofert, które zostały złożone w postępowaniu o udzielenie przedmiotowego zamówienia publicznego i co więcej, wezwała powoda do złożenia wyjaśnień w kwestii, czy złożona przez niego cena nie była ceną rażąco niską. Powód w odpowiedzi wskazał, że oferta ta jest prawidłowo skalkulowana. Pozwana podniosła także, że nie posiada wolnych środków w projekcie, które może przeznaczyć na podwyższenie wynagrodzenia powoda, zaś powód znając kwotę, jaką pozwana zamierzała przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia świadomie skalkulował ofertę o ponad 60% taniej. Pozwana dodała, że waloryzacja powinna być dokonywana w sposób, który nie zachwieje równowagi ekonomicznej stron, ponadto jest ona rozwiązaniem szczególnym, które ma na celu ograniczenie, a nie wyłączenie ryzyka stron związanego ze zmianą cen towarów czy usług bezpośrednio związanych z realizacją zamówienia. Ostatecznie w stanowisku końcowym pozwana wskazała, że uwzględnienie roszczeń wykonawcy i podwyższenie wynagrodzenia o kwotę żądaną przez powoda zdecydowanie naruszyłoby równowagę ekonomiczną stron na jego korzyść, co jest sprzeczne z zasadami waloryzacji wynagrodzeń. Zgodnie z dotychczasowym orzecznictwem nie można przerzucać całego ciężaru skutków rzekomego (bo nie udowodnionego przez Wykonawcę jednoznacznie) wzrostu kosztów wykonania zamówienia na Zamawiającego (Pozwaną). W opisywanym stanie faktycznym, mimo zaistnienia generalnych procesów gospodarczych, w przypadku umowy powoda, dokonanie zmiany jest nieuzasadnione, a to z związku z nieprawidłowym przygotowaniem oferty, nieprawidłowym wykonywaniem przez powoda kontraktu, jak również z uwagi na to, iż nadzwyczajne okoliczności wskazywane przez powoda, nie miały zasadniczego wpływu na realizację konkretnego kontraktu i jego sytuacji gospodarczej.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W wyniku przeprowadzonych postępowań przetargowych na zasadach określonych ustawą z dnia 11 września 2019 r. Prawo zamówień publicznych (Dz.U. z 2019 poz. 2019 ze zm.), zgodnie z informacją o wyborze najkorzystniejszej oferty z dnia 26 stycznia 2022 r. pozwana – gmina K. jako zamawiający powierzyła powodowi - jako Wykonawcy do realizacji zadanie pn. (...) montaż instalacji fotowoltaicznych na potrzeby gospodarstw w Gminie K.". Oferta powoda opiewała na kwotę 44.895 zł brutto i była najkorzystniejsza. Z notatki prac komisji wynika, iż cena ofertowa była niższa co najmniej 30% od średniej arytmetycznej wszystkich złożonych ofert oraz niższa o co najmniej 30% od wartości zamówienia powiększonej o należny podatek VAT. Po wezwaniu wykonawcy pismem z dnia 17 stycznia 2022 r. w terminie wyznaczonym ten złożył wyjaśnienie uzasadniające podaną w ofercie cenę. Wskazał, że posiada lokal na terenie województwa (...), stąd koszty dojazdu nie będą wysokie.

Pomiędzy stronami doszło do zawarcia umowy nr (...)z dnia 2 lutego 2022 r., która została dwukrotnie aneksowana w dniu 9 czerwca 2022 r. oraz 21 grudnia 2022 r. na podstawie art. 455 ust. 2 ustawy prawa zamówień publicznych. Szczegółowy zakres zamówień został określony w ofercie powoda oraz specyfikacji istotnych warunków zamówienia (SIWZ). Strony umowy wskazały, że przedmiotem umowy jest pełnienie nadzoru inwestorskiego w ramach realizacji zadania w branży instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji i urządzeń elektrycznych i elektroenergetycznych (branża elektryczna) oraz w specjalności konstrukcyjno – budowlanej nad 517 instalacjami fotowoltaicznych o mocach: 2-49,999 kWp oraz mocy modułów PV nie mniejszym niż 340 Wp.

Zgodnie z umową i SWZ zakres zamówienia obejmował m.in. świadczenie usługi kompleksowego nadzoru nad wykonaniem instalacji fotowoltaicznych oraz doradztwa technicznego zgodnie z prawem budowlanym; kontroli zgodności wykonanych prac w zakresie z zapisami regulaminu realizacji projektu grantowego; uczestnictwo w odbiorze końcowym wszystkich 517 instalacji OZE objętych projektem do 30 dni kalendarzowych od dnia zgłoszenia jej wykonania przez grantobiorcę.

Zgodnie z §3 umowy termin realizacji zamówienia został określony do 17 miesięcy od daty podpisania umowy, tj. do czasu odbioru wszystkich instalacji planowanych do wykonania w ramach zadania, jednak nie dłużej niż do dnia 30 czerwca 2023 r.. Przy czym niektóre czynności np. kontrola prawidłowości usunięcia wad – realizowane będą w okresie trwałości projektu grantowego, tj. pięciu lat od daty wpływu ostatniej refundacji środków europejskich na konto gminy.

Zgodnie z §4 ust. 1 umowy za wykonanie przedmiotu umowy zgodnie z ofertą Wykonawcy, ustalono wynagrodzenie ryczałtowe w kwocie brutto za 1 odbiór: 89,79 zł ( tj. 73,00 zł netto + podatek VAT w wysokości 23%). W ust. 2 § 4 umowy wskazano, że łączna maksymalna wartość umowy za 517 odbiorów: 46.421,43 zł brutto. Rozliczenie za wykonanie usługi nastąpi według faktycznego wykonania tj. wynagrodzenie zostanie wypłacone za iloczyn faktycznie wykonanych odbiorów i stawki za 1 odbiór.

Zgodnie z § 8 ust. 4 umowy Zamawiającemu przysługuje prawo odstąpienia od umowy m.in. jeżeli dokonano zmiany umowy z naruszeniem art. 454 i art. 455 prawa zamówień publicznych w terminie 30 dni od dnia powzięcia wiadomości o tej okoliczności.

W § 9 umowy strony w jego ust. 1 przewidziały możliwość zmiany umowy w następujących sytuacjach:

1. zgodnie z art. 436 pkt 4 lit. b ustawy Prawo zamówień publicznych, wysokość wynagrodzenia należnego Wykonawcy może podlegać waloryzacji, w przypadku zmiany:

1) stawki podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego.

2) wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę albo wysokości minimalnej stawki godzinowej, ustalonych na podstawie przepisów ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę.

3) zasad podlegania ubezpieczeniom społecznym lub ubezpieczeniu zdrowotnemu lub wysokości składki na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne,

4) zasad gromadzenia wysokości wpłat do pracowniczych planów kapitałowych, o których mowa w ustawie z dnia 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych, jeżeli zmiany te będą miały wpływ na koszty wykonania zamówienia przez Wykonawcę.

2. W przypadku zmiany, o której mowa w ust. 1 pkt. 1), wartość netto wynagrodzenia Wykonawcy nie ulegnie zmianie, a określona w aneksie do umowy wartość brutto wynagrodzenia zostanie wyliczona na podstawie nowych przepisów dotyczących podatku od towarów i usług lub podatku akcyzowego.

3. W przypadku zmiany, o której mowa w ust. 1 pkt. 2) - 4), Wykonawca zobligowany będzie przedłożyć Zamawiającemu kalkulację kosztów wynikającą z przedmiotowej zmiany, które mają bezpośredni wpływ na zaoferowaną w ofercie cenę wykonania zamówienia. Jeżelia Wykonawca udowodni Zamawiającemu zasadność zmiany, jego wynagrodzenie ulegnie zmianie o wartość wzrostu całkowitego kosztu Wykonawcy, wynikającą ze zwiększenia wynagrodzenia osób bezpośrednio wykonujących zamówienie.

4. Podstawą do dokonania zmiany wynagrodzenia w przypadkach, o których mowa w ust. 1, jest pisemny wniosek Wykonawcy lub Zamawiającego, złożony drugiej Stronie umowy najpóźniej w terminie do 30 dni od wejścia w życie nowych przepisów, zawierający dokładny opis proponowanej zmiany wraz z uzasadnieniem i szczegółową kalkulacją kosztów oraz zasadami sporządzenia takiej kalkulacji.

5. Wykonawca zobowiązany jest wykazać we wniosku i udowodnić Zamawiającemu, ze zmianą przepisów, wskazanych w ust. 1, będzie miała wpływ na koszty wykonania zamówienia.

6. Wniosek Wykonawcy wraz z załączonymi dokumentami podlegać będzie weryfikacji ze strony Zamawiającego, który w terminie 14 dni od otrzymania wniosku może zwrócić się do Wykonawcy wezwaniem o jego uzupełnienie, poprzez przekazanie dodatkowych wyjaśnień, informacji lub dokumentów. Wykonawca jest zobowiązany odpowiedzieć nazwanie Zamawiającego wyczerpująco i zgodnie ze stanem faktycznym, w terminie 7 dni od dnia otrzymania wezwania.

7. Zamawiający w terminie 30 dni od otrzymania kompletnego wniosku, informacji i wyjaśnień zajmie pisemne stanowisko w sprawie; za dzień przekazania stanowiska, uznaje się dzień jego wysłania na adres właściwy dla doręczeń pism dla Wykonawcy.

8. Zamawiający zastrzega sobie prawo odmowy dokonania zmiany wysokości wynagrodzenia należnego Wykonawcy w przypadku, gdy wniosek Wykonawcy nie będzie spełniał warunków opisanych w postanowieniach umowy.

9. W przypadku wniosku składanego przez Zamawiającego, wniosek taki powinien zawierać co najmniej propozycję zmiany umowy w zakresie wysokości wynagrodzenia należnego Wykonawcy oraz powołanie się na podstawę prawną zmiany przepisów.

10. Przed przekazaniem wniosku, o którym mowa w pkt. 9, Zamawiający może zwrócić się do Wykonawcy o udzielenie informacji lub przekazanie wyjaśnień lub dokumentów niezbędnych do oceny przez Zamawiającego, czy zmiany w zakresie przepisów przywołanych w ust. 1 maja wpływ na koszty wykonania umowy przez Wykonawcę oraz w jakim stopniu zmiany tych kosztów uzasadniają zmianę wysokości wynagrodzenia; rodzaj i zakres tych informacji określi Zamawiający w wezwaniu.

11. Jeżeli w trakcie trwania procedury opisanej powyżej zostanie wykazane bezsprzecznie, że zmiany przywołanych w ust. 1 przepisów uzasadniają zmianę wysokości wynagrodzenia należnego Wykonawcy, Strony umowy zawrą stosowny aneks do umowy, określający nową wysokość wynagrodzenia Wykonawcy, z uwzględnieniem dowiedzionych zmian.

12. Zmiana wynagrodzenia należnego Wykonawcy może nastąpić nie wcześniej niż z dniem wejścia w życie przepisów, stanowiących podstawę do wystąpienia z wnioskiem o zmianę i nie wcześniej niż po upływie 12 miesięcy od daty rozpoczęcia realizacji zamówienia.

13. Zgodnie z art. 439 ustawy Prawo zamówień publicznych, wysokość wynagrodzenia należnego Wykonawcy może podlegać waloryzacji w przypadku zmiany kosztów związanych z realizacją zamówienia.

14. Przez zmianę kosztów rozumie się wzrost odpowiednio kosztów, jak i ich obniżenie, względem kosztów przyjętych w celu ustalenia wynagrodzenia Wykonawcy zawartego w ofercie.

15. Zamawiający ustala następujące zasady, stanowiące podstawę wprowadzenia zmiany wysokości wynagrodzenia należnego Wykonawcy:

1) poziom zmiany kosztów, uprawniający Strony umowy do żądania zmiany wynagrodzenia należnego Wykonawcy, ustala się na poziomie powyżej 15% w stosunku do kosztów obowiązujących w terminie składania oferty,

2) początkowy termin ustalania zmiany wynagrodzenia należnego Wykonawcy określa się na 12 miesięcy od rozpoczęcia realizacji zamówienia,

3) za podstawę do żądania zmiany wynagrodzenia należnego Wykonawcy i określenia wysokości takiej zmiany, Strony umowy przyjmują wskaźnik zmiany ceny materiałów lub kosztów, ogłaszany w komunikacie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, informujący czy nastąpiły zmiany cen lub kosztów i w jakiej wysokości,

4) Strona umowy żądająca zmiany wysokości wynagrodzenia należnego Wykonawcy, przedstawia drugiej Stronie odpowiednio uzasadniony wniosek zawierający dokładny opis proponowanej zmiany wraz ze szczegółową kalkulacją kosztów oraz zasadami sporządzenia takiej kalkulacji,

5) wniosek musi zawierać uzasadnienie jednoznacznie wskazujące, że zmiana cen materiałów lub kosztów o ponad 15% w stosunku do cen lub kosztów obowiązujących w terminie składania oferty, wpłynęła na koszty wykonania zamówienia.

6) W terminie 30 dni od otrzymania wniosku, o którym mowa w pkt. 4, strona umowy, której przedłożono wniosek, może zwrócić się do drugiej strony z wezwaniem o jego uzupełnienie, poprzez przekazanie dodatkowych wyjaśnień, informacji lub dokumentów; wnioskodawca zobowiązany jest odpowiedzieć na wezwanie wyczerpująco i zgodnie ze stanem faktycznym w terminie 7 dni od dnia otrzymania wezwania.

7) Strona umowy. której przedłożono wniosek, w terminie 30 dni od otrzymania kompletnego wniosku, informacji i wyjaśnień, zajmie pisemne stanowisko w sprawie;

za dzień przekazania stanowiska, uznaje się dzień jego wysłania na adres właściwy dla doręczeń pism odpowiednio do Zamawiającego lub Wykonawcy.

8) jeżeli bezsprzecznie zostanie wykazane, że zmiany ceny materiałów lub kosztów związanych realizacją zamówienia uzasadniają zmianę wysokości wynagrodzenia należnego Wykonawcy, Strony umowy zawrą stosowny aneks do umowy, określający nową wysokość wynagrodzenia Wykonawcy, z uwzględnieniem dowiedzionych zmian.

16. Pierwsza zmiana wynagrodzenia należnego Wykonawcy może nastąpić nie wcześniej niż po upływie 12 miesięcy od daty rozpoczęcia realizacji zamówienia.

17. Wykonawca, którego wynagrodzenie zostało zmienione, zobowiązany jest do zmiany wynagrodzenia przysługującego podwykonawcy, z którym zawarł umowę, w zakresie odpowiadającym zmianom cen materiałów lub kosztów dotyczących zobowiązania podwykonawcy.

18. Na podstawie art. 439 ust. 2 pkt 4 ustawy Prawo zamówień publicznych, Zamawiający określa maksymalną, dopuszczalną wartość zmiany wynagrodzenia należnego w całym okresie realizacji zamówienia, w wyniku zastosowania postanowień, o których mowa w ust. 15, na poziomie 10% ceny wybranej oferty.

19. Zamawiający przewidział możliwość dokonania zmiany postanowień zawartej umowy w stosunku do treści oferty w przypadkach określonych w art. 455 ustawy Pzp oraz:

1) wystąpienia siły wyższej, tj. wystąpienia wyjątkowego wydarzenia lub okoliczności:

- na którą Strony nie miały wpływu,

- przeciw której Strony nie mogły się zabezpieczyć przed zawarciem umowy,

- której nie można było w racjonalny sposób uniknąć lub przezwyciężyć,

- której nie można uznać za wywołaną w znaczącym stopniu przez żadną ze Stron,

2) zmiany osób reprezentujących Zamawiającego/Wykonawcę w przypadku zmian organizacyjnych lub wynikłych z przyczyn losowych;

3) wystąpienia konieczności wprowadzenia zmian będących następstwem zmian wytycznych lub zaleceń instytucji, która przyznała środki na sfinansowanie zamówienia;

4) gdy nastąpi zmiana powszechnie obowiązujących przepisów prawa w zakresie mającym bezpośredni wpływ na realizację przedmiotu umowy.

5) w przypadku stwierdzenia rozbieżności lub niejasności w umowie, których nie można usunąć w inny sposób, a zmiana umowy będzie umożliwiać usunięcie rozbieżności i doprecyzowanie umowy w celu jednoznacznej interpretacji jej zapisów przez strony,

6) zmiana w zakresie podwykonawstwa: możliwe jest samodzielne zrealizowanie umowy, pomimo zadeklarowania udziału podwykonawcy w realizacji zamówienia; możliwe jest zlecenie podwykonawcy innego zakresu zamówienia, aniżeli wskazany przez Wykonawcę w ofercie; możliwe jest zlecenie części zamówienia podwykonawcy, w sytuacji gdy Wykonawca zadeklarował samodzielną realizację zamówienia.

Zgodnie z §13 umowy stron wszelkie zmiany umowy wymagały formy pisemnej pod rygorem nieważności.

W trakcie wykonywania umowy inspektor ze strony powoda dojeżdżał do siedziby zamawiającego z C., gdzie powód miał lokal, a następnie pojazdem służbowym wynajętym przez gminę był zawożony przez pracownika pozwanej gminy do miejsc odbiorów instalacji. Terminy odbiorów na polecenie inspektora ze strony powoda były kumulowane w jak największej ilości w ciągu jednego wyjazdu celem minimalizacji kosztów dojazdu. Powód miał zapewnione konieczne materiały biurowe od pozwanej.

(okoliczności bezsporne i dowody: umowa z aneksami – k.14-25; informacja – k.56-58; wydruk KRS – k.59-64; wyliczenia pod kątem rażąco niskiej ceny ofert złożonych w postępowaniu o zamówienie publiczne - k.96-97; notatka z przebiegu prac komisji przetargowej – k.98-101; wyciąg z SWZ – k.108 ; umowy na użytkowanie pojazdów – k.104-107; zeznania świadków – k.182-184 i k.192-193v. akt)

Powód pismem z dnia 18 lutego 2023 r. złożył do pozwanej wniosek o zmianę umowy na podstawie art. 455 ust. 1 pkt 4 ustawy prawa zamówień publicznych w zakresie §4 pkt 1 i pkt 2 umowy.

Pozwana pismem z dnia 20 lutego 2023 r. w odpowiedzi na uzasadnienie powoda, wskazała, że zmiana minimalnej stawki godzinowej od 1 stycznia 2023 r. na 22,80 zł nie ma żadnego wpływu na realizację przedmiotowego zamówienia. Założona przez Wykonawcę w ofercie stawka wynosiła 32,50 zł brutto i jest blisko o 30% wyższa od obowiązującej stawki minimalnej, co nie ma wpływu na koszt wykonania zamówienia. W odniesieniu do zarzutu powoda wskazała, że zgodnie z § 9 umowy został przewidziany szereg przesłanek uzasadniających zmianę umowy. Natomiast zgodnie z ogłoszonym w dniu 13 stycznia 2023 r. komunikatem GUS średnioroczny wskaźnik cen wzrósł o 14,4% co nie pozwala zgodnie z § 9 ust. 15 umowy na waloryzację wynagrodzenia wykonawcy o kwotę wskazywaną przez wnioskodawcę tj. z 44.895 zł na 53.385,42 zł ponieważ to wzrost wynagrodzenia to 15,9% i jest niezgodny z umową. Dodała, że na dzień złożenia wniosku odebrane i zafakturowane przez powoda mieszczą się w ilości 466 sztuk instalacji, a 7 chociaż odebranych przez Inspektora nie zostały zafakturowane, czyli waloryzacja wynagrodzenia mogłaby dotyczyć jedynie pozostałych 44 sztuk, ponieważ zgodnie z §9 ust. 15 pkt 2) ubieganie się o waloryzację wynagrodzenia do usług zrealizowanych przed tym terminem jest również niezasadne. Ostatecznie wskazała na konieczność doprecyzowania wniosku przez powoda z uwagi na podstawę art. 455 ust. 1 pkt 4 pzp wyłącznie w odniesieniu do wartości usług pozostałych do wykonania w ramach umowy poprzez wykazanie wpływu wskazanych okoliczności, których nie można było przewidzieć w chwili zawarcia umowy, na składniki cenotwórcze składające się na wynagrodzenie wykonawcy. Jedynie bezsprzeczne wykazanie, że zmiana cen materiałów i kosztów związanych z realizacją zamówienia sjest powodowana okolicznościami, których nie można było przewidzieć w chwili zawarcia umowy może uzasadnić zmianę wysokości wynagrodzenia wykonawcy.

Powód pismem z dnia 9 marca 2023 r. ponowił wniosek wskazując, że na dzień zawarcia umowy 2 luty 2022 r. nikt nie był w stanie przewidzieć wpływu, ani możliwości wybuchu nowego konfliktu zbrojnego w Europie i nastąpiła nadzwyczajna zmiana stosunków pozwalającym na jego zmodyfikowanie w trybie art. 357 ¹ k.c., zaś fakt otrzymania części wynagrodzenia przewidzianego umową przez powoda nie stanowi przeszkody w dochodzeniu jego roszczeń. Wskazał, że zmiana umowy pozwoli na zachowanie zasady ochrony konkurencji pomiędzy podmiotami starającymi się o wykonanie zamówienia publicznego.

Pozwana pismem z dnia 13 marca 2023 r. podtrzymała pierwotnie zajmowane stanowisko wskazując, dodatkowo, że argument waloryzacji wynagrodzenia z powodu wybuchu konfliktu zbrojnego miedzy Ukrainą a Federacją Rosyjską nie stanowi samoistnej przesłanki zmiany umowy a dopiero wykazanie, że zmiana cen materiałów i kosztów związanych z realizacją zamówienia spowodowana tymi okolicznościami może to uzasadnić, zaś tych twierdzeń powód nie udowodnił co uniemożliwia dokonanie oceny zasadności jego wniosku. Pozwana wskazała, że wzrost cen paliwa nie ma znaczącego wpływu na realizację zamówienia, ponieważ na wszystkie wizje lokalne, które miały miejsca w związku z dokonywanymi odbiorami, inspektor nadzoru dojeżdżał z urzędu gminy nie korzystając z prywatnego samochodu, czyli ograniczając koszty paliwa do absolutnego minimum tj. na dojazd do siedziby Zamawiającego. Na etapie prowadzonego postępowania skalkulowana przez powoda cena ofertowa była niższa o ponad 30% w stosunku do średniej arytmetycznej cen wszystkich ofert złożonych w postępowaniu. Celem waloryzacji wynagrodzenia nie jest natomiast kompensacja wszelkich strat wykonawcy, ale uwzględnienie w ramach obowiązującego stosunku zobowiązującego okoliczności zewnętrznych, jeśli mają one wpływ na jego wykonanie, z uwzględnieniem okoliczności zewnętrznych, jeśli mają one wpływ na jego wykonanie, z uwzględnieniem oceny ryzyk, dokonanej przez wykonawcę w momencie składania oferty w postępowaniu.

( dowody: wniosek - k.26-30; odpowiedź na wniosek – k.32-33; pismo z dnia 9 marca 2023 r. – k.36-42 akt)

W Polsce od marca 2021 r. od 3,2 % rosła z każdym kolejnym miesiącem inflacja (CPI) średnio o 0,5 %. W miesiącu styczniu 2022 wynosiła 9,4%, zaś w chwili zawierania umowy przez strony wynosiła 8,5%. Od marca 2022 w wyniku nałożonych przez Unię Europejską i rząd Polski sankcji na Federację Rosyjską w wyniku rozpoczętego konfliktu zbrojnego na Ukrainie od 24 lutego 2022 r. oraz odpływu części pracowników z Ukrainy następował dalszy sukcesywny wzrost inflacji w Polsce podawanej przez GUS, aż do lutego 2023 kiedy to osiągnęła pułap 18,4%. 15 marca 2023 r. GUS ogłosił dane dotyczące wskaźników cen towarów i usług konsumpcyjnych w lutym 2023 r., które w odniesieniu do lutego 2022 wzrosły o 18,4% przy wzroście cen towarów o 20,2% i usług o 13,3%.

Wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych (CPI) obliczany jest na podstawie dwóch zasadniczych zbiorów danych: struktury wydatków konsumpcyjnych gospodarstw domowych z ostatniego dostępnego okresu (roku) oraz dynamiki cen wytypowanego (aktualizowanego) koszyka reprezentantów towarów i usług, trzeba pamiętać, że wyraża on przeciętną zmianę cen produktów (w danym okresie) nabywanych przez przeciętne gospodarstwo domowe. Inaczej: wskaźnik informuje o ile wzrosły lub zmniejszyły się ceny płacone przez konsumentów, czyli jak popularnie mówi się „o ile zmieniła się inflacja”. Jest to liczba wyrażająca średnią zmianę cen, podczas gdy spośród towarów i usług niektóre podrożały w tym okresie ponadprzeciętnie, ceny innych pozostały bez zmian, a niektórych – spadły. W badaniu cen towarów i usług konsumpcyjnych uwzględniane są faktyczne ceny płacone przez konsumentów, bez względu na przyczyny ich wzrostu lub spadku.

( dowód: wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych GUS - k.34-35 i k.65 akt, dane z GUS – k. 321-322)

Pismem z dnia 3 kwietnia 2023 r. powód wezwał pozwaną do zawarcia aneksu do umowy z dnia 2 lutego 2022 r. numer (...) w terminie 3 dni od daty doręczenia pisma.

Następnie powód skierował wniosek o mediację przed Sądem Polubownym przy Prokuratorii Generalnej RP, który pozostał bez odpowiedzi pozwanej.

( dowody: wezwanie z potwierdzeniem nadania i odbioru – k. 46-48; wniosek – k.49-54 akt)

Dokonując powyższych ustaleń, Sąd oparł się na dowodach w postaci dokumentów, których prawdziwość i wiarygodność nie była kwestionowana przez strony, a Sąd nie znalazł podstaw do tego, aby odmówić im wiary.

Sąd dał wiarę zeznaniom świadków: B. G., K. M., J. P. i A. S.. Przedstawili oni, w jaki sposób umowa była wykonywana, a ich wypowiedzi zasadniczo korespondowały z treścią zgromadzonych w aktach sprawy dokumentów. Należy wskazać, że najwięcej rozbieżności dotyczyło oceny sposobu wykonania umowy przez powoda i jakości jego usług, to jednak nie miało istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy i nie wpływało na ocenę, czy są podstawy do uwzględnienia żądania pozwu. Niesporne było bowiem, że umowa została wykonana w całości, zadanie zostało rozliczone i pozwana wypłaciła powodowi wynagrodzenie zgodnie z umową, a nadto dodatkowe wynagrodzenie za weryfikację projektów technicznych.

Sąd, na podstawie art. 458 ⁵ § 4 k.p.c. pominął wnioski dowodowe zgłoszone przez powoda w piśmie z dnia 8.08.2023 r. oraz z dnia 5.12.2023 r., a także pisma pozwanego z 11.01.2024 r., tj. dowody z dokumentów, albowiem zostały zgłoszone przez strony z naruszeniem art. 458 ⁵ § 1 i § 4 k.p.c. Zgodnie bowiem z treścią wskazanych przepisów powód jest obowiązany powołać wszystkie twierdzenia i dowody w pozwie, a pozwany - w odpowiedzi na pozew. Twierdzenia i dowody powołane z naruszeniem tej zasady (oraz innych, wskazanych w treści przepisu) podlegają pominięciu, chyba że strona uprawdopodobni, że ich powołanie nie było możliwe albo że potrzeba ich powołania wynikła później. W takim przypadku dalsze twierdzenia i dowody na ich poparcie powinny być powołane w terminie dwóch tygodni od dnia, w którym ich powołanie stało się możliwe lub wynikła potrzeba ich powołania. W niniejszej sprawie strony prowadziły obszerną korespondencję przed wytoczeniem powództwa, a to w związku ze złożeniem przez powoda wniosku o zmianę umowy na podstawie art. 455 ust. 1 pkt 4 ustawy prawa zamówień publicznych w zakresie §4 pkt 1 i pkt 2 umowy. Powód znał zatem wszystkie twierdzenia pozwanej odnoszące się do roszczenia dochodzonego w niniejszym postępowaniu, w tym także zarzuty dotyczące lakoniczności wniosku i braku udowodnienia sytuacji ekonomicznej powoda. Wobec tego, powód powinien był przedstawić wszystkie twierdzenia i dowody już w złożonym w tym postępowaniu pierwszym piśmie (pozwie). Powód nie spełnił tego obowiązku, a na późniejszym etapie postępowania nie uprawdopodobnił, aby powołanie tych dowodów we wcześniejszym terminie nie było możliwe albo żeby potrzeba ich powołania powstała później. W ocenie Sądu prawo do repliki i możliwość zgłoszenia nowych twierdzeń i dowodów w postępowaniu gospodarczym będzie ograniczało się właśnie do nowych (nieznanych wcześniej) twierdzeń i dowodów strony przeciwnej.

Nadto w ocenie Sadu dowody te były zbędne dla rozstrzygnięcia, albowiem w przeważającej części nie odnosiły się do przesłanek z art. 357 ¹ k.c., czy też innych podstaw prawnych wskazywanych przez powoda.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo jako niezasadne podlegało oddaleniu.

Powód wnosił o zmianę postanowień umowy stron z dnia 2 lutego 2022 numer (...) w zakresie §4 pkt 1 tj. w zakresie ustalonego wynagrodzenia, powołując się na ziszczenie się przesłanek z art. 357 ^{( 1)} k.c.- nadzwyczajną zmianę stosunków ( rebus sic stantibus) determinującą konieczność zmiany tejże umowy w sprawie zamówienia publicznego zgodnie z art. 455 ust 1 pkt 4 ustawy prawo zamówień publicznych z dnia 22 lipca 2022 r. (Dz.U. z2022 r. poz. 1710, dalej: „p.z.p.”) z uwagi na zmianę jego sytuacji gospodarczej poprzez wzrost wysokości cen materiałów i kosztów w wyniku okoliczności, których podczas sporządzaniu oferty działając z należytą starannością nie mógł przewidzieć, a mianowicie wzrostu inflacji wywołanej wybuchem wojny pomiędzy Rosją a Ukrainą.

Pozwana gmina zarzuciła, że przepisy p.z.p. uprawniają, ale nie zobowiązują formalnie zamawiającego do zmiany umowy, ponadto odmowa podwyższenia (waloryzacji) wynagrodzenia powoda było umotywowane brakiem uzasadnienia po jego stronie, w jaki sposób zmiany gospodarcze w Polsce w związku z inflacją na skutek wybuchu wojny na Ukrainie, a w konsekwencji zmiana cen towarów według wskaźników GUS; miały faktyczny wpływ na jego sytuację. Ponadto pozwana podnosiła, że wskazywane przez powoda nadzwyczajne okoliczności nie miały zasadniczego wpływu na realizację zawartego pomiędzy stronami kontraktu i sytuację gospodarczą powoda, a tym samym nie powinna ponosić odpowiedzialności za nieprawidłowe przygotowanie (skalkulowanie) oferty przez powoda.

Tytułem wstępu należy przypomnieć, że postępowanie cywilne ma charakter kontradyktoryjny, czego wyrazem jest przede wszystkim dyspozycja art. 232 k.p.c., określająca obowiązek stron do wskazywania dowodów dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne, co z kolei jest potwierdzeniem reguły zawartej w art. 6 k.c., wyznaczającej sposób rozłożenia ciężaru dowodu. Podkreślić należy, że zasady art. 6 k.c. i 232 k.p.c. nie określają jedynie zakresu obowiązku zgłaszania dowodów przez strony, ale rozumiane muszą być przede wszystkim i w ten sposób, że strona, która nie przytoczyła wystarczających dowodów na poparcie swych twierdzeń ponosi ryzyko niekorzystnego dla siebie rozstrzygnięcia, o ile ciężar dowodu co do tych okoliczności na niej spoczywał. Zaznaczyć także należy, że nie jest rzeczą Sądu poszukiwanie za stronę dowodów przez nią nie wskazanych, mających na celu udowodnienie jej twierdzeń (tak również Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17 grudnia 1996 r., I CKU 45/96, OSNC 1997, nr 6-7, poz. 76). Dopuszczenie dowodów z urzędu jest bowiem prawem, a nie obowiązkiem Sądu, z którego to prawa powinien szczególnie ostrożnie korzystać, tak by swym działaniem nie wspierać żadnej ze stron procesu. Faktycznie działanie Sądu z urzędu powinno ograniczać się tylko do sytuacji, gdy strona działa bez fachowego pełnomocnika i dodatkowo jest nieporadna. Z zasady nie dotyczy to więc przedsiębiorcy, którego profesjonalizm powinien obejmować także sferę funkcjonowania w obrocie prawnym.

W postępowaniu w sprawach gospodarczych reguły powyższe zostały zaostrzone z uwagi na treść przepisu art. 458 ⁵ § 1 i 4 k.p.c. Obie strony procesu tracą prawo powoływania twierdzeń, zarzutów oraz dowodów na ich poparcie, nie powołanych w pozwie oraz odpowiedzi na pozew (sprzeciwie od nakazu zapłaty), bez względu na ich znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, chyba że wykażą, iż ich powołanie w pozwie albo w sprzeciwie nie było możliwe, albo że potrzeba powołania wynikła później. Funkcją tych przepisów jest zdyscyplinowanie stron procesu poprzez zagrożenie prekluzją dowodową.

Wobec powyższego należy stwierdzić, że zgodnie z ogólną regułą, wyrażoną w art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c., ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne. Wskazana zasada oznacza, że powód składając pozew powinien udowodnić fakty, które w jego ocenie świadczą o zasadności powództwa. Udowodnienie faktów może nastąpić przy pomocy wszelkich środków dowodowych przewidzianych przez kodeks postępowania cywilnego. Nie ulega także wątpliwości, że co do zasady to na powodzie spoczywa ciężar udowodnienia twierdzeń zawartych w pozwie, bowiem to on domaga się zapłaty i powinien udowodnić zasadność swojego roszczenia. Reguła dotycząca ciężaru dowodu nie może być jednak pojmowana w ten sposób, że ciąży on zawsze na powodzie. W zależności od rozstrzyganych w procesie kwestii faktycznych i prawnych ciężar dowodu co do pewnych faktów będzie spoczywał na powodzie, co do innych z kolei - na pozwanym.

W pierwszej kolejności Sąd zauważa, że zgodnie z art. 357 ¹ § 1 k.c. jeżeli z powodu nadzwyczajnej zmiany stosunków spełnienie świadczenia byłoby połączone z nadmiernymi trudnościami albo groziłoby jednej ze stron rażącą stratą, czego strony nie przewidywały przy zawarciu umowy, sąd może po rozważeniu interesów stron, zgodnie z zasadami współżycia społecznego, oznaczyć sposób wykonania zobowiązania, wysokość świadczenia lub nawet orzec o rozwiązaniu umowy. Rozwiązując umowę sąd może w miarę potrzeby orzec o rozliczeniach stron, kierując się zasadami określonymi w zdaniu poprzedzającym. Przesłankami zastosowania rzeczonej regulacji są więc nadzwyczajna zmiana stosunków, nadmierna trudność w spełnieniu świadczenia lub groźba rażącej straty dla jednej ze stron, związek przyczynowy pomiędzy zmianą stosunków a utrudnieniami w wykonaniu zobowiązania czy groźbą straty oraz nieprzewidzenie przez strony przy zawieraniu umowy wpływu zmiany stosunków na wykonanie zobowiązania.

Ustawodawca w art. 455 ust. 1 pkt 4 p.z.p. wprowadził dopuszczalność oraz fakultatywność zmiany umowy w zakresie waloryzacji wynagrodzenia umownego przy czym winna być ona należycie umotywowana i wykazana. Na tle wcześniej obowiązującego przepisu art. 144 ust. 1 p.z.p. w orzecznictwie wskazywano, że w wypadku odmowy dokonania zmiany umowy przez zamawiającego, art. 144 ust. 1 p.z.p. nie może stanowić podstawy żądania zmiany umowy zawartej w sprawie zamówienia publicznego. Zmiana wysokości istotnego elementu umowy, jakim jest wysokość wynagrodzenia, może nastąpić w oparciu o art. 357 ¹ k.c, który z mocy art. 139 ust. 1 p.z.p. ma zastosowanie w zakresie nieuregulowanym przez ustawę o zamówieniach publicznych (por. wyrok SA w Warszawie z 4 lipca 2016 ., VI ACa 569/15, LEX nr 2109567). Dodatkowo w wyroku tym wskazano, że „gdy umowa została w całości wykonana, jej modyfikacja na podstawie art. 357 ¹ k.c. generalnie nie jest możliwa, a jeżeli nadzwyczajna zmiana stosunków nastąpiła po częściowym wykonaniu zobowiązania, to wówczas przesłanki zastosowania klauzuli z tego przepisu podlegają ocenie w odniesieniu do niewykonanej części zobowiązania i zmianą może być objęta tylko niewykonana część umowy, jakkolwiek nie można z góry wykluczyć konieczności uwzględnienia już wykonanego zobowiązania w ramach rozważenia interesów stron w zgodzie z zasadami współżycia”.

Jeśli chodzi o zmianę stosunków, to zasadniczo nie budziło wątpliwości, że sytuacja gospodarcza w Polsce wskutek wybuchu wojny na Ukrainie uległa pogorszeniu, w tym konflikt zbrojny na Ukrainie przyczynił się do wzrostu poziomu inflacji w Polsce. Zdaniem Sądu nie została jednak wykazane, że doszło do „nadzwyczajnej zmiany stosunków”, a to przede wszystkim dlatego, że już przed lutym 2022 r. poziom inflacji w Polsce był stosunkowo wysoki i wykazywał tendencję wzrostową, co przedsiębiorcy działający z należytą starannością winni uwzględniać w kalkulacji swojego ryzyka gospodarczego.

Dodatkowo należy wskazać, że oceniając wystąpienie ww. przesłanki należy mieć na względzie wystąpienie dodatkowych elementów, które muszą mieć wpływ na losy konkretnego zobowiązania - to co dla jednego stosunku zobowiązaniowego jest już nadzwyczajną zmianą stosunków, dla innego nie będzie bowiem miało żadnego znaczenia. W tym sensie rację ma strona pozwana podnosząca, że konflikt zbrojny na Ukrainie bezpośrednio nie wpłynął na proces realizacji umowy przez strony i nie spowodował konieczności zmiany umowy w sposób żądany przez powoda.

Następną przesłanką konieczną do ustalenia jest zaistnienie wskutek zmiany stosunków nadmiernej trudności w spełnieniu świadczenia lub groźby rażącej straty. Przesłanka ta ma autonomiczny charakter, należy ją oceniać w kontekście konkretnego zobowiązania. W tym celu konieczne jest porównanie aktualnej i pierwotnej wartości świadczeń, a także oceny całokształtu skutków wykonania zobowiązania dla majątku strony, przy uwzględnieniu celu zobowiązania i tego, jakich korzyści z jego wykonania strona mogła się spodziewać (zob. wyrok Sądu Najwyższego z 19 listopada 2014 r., II CSK 191/14). Dla oceny zaistnienia tej przesłanki konieczne jest ustalenie hipotetycznego stanu majątku strony przy braku wystąpienia nadzwyczajnych okoliczności oraz stanu majątku przy ich zaistnieniu. O rażącej stracie decyduje jednak nie samo porównanie aktualnej wartości świadczeń, ale całokształt skutków wykonania zobowiązania dla majątku strony, przy uwzględnieniu celu zobowiązania i tego, jakich korzyści z jego wykonania strona mogła się spodziewać.

W ocenie Sądu powód zaniechał w niniejszym procesie wykazania ww. przesłanki. Nie wykazał zatem, jak wzrost cen wywołany inflacją w Polsce (do której wzrostu przyczyniła się wojna na Ukrainie) wpłynął na jego sytuację ekonomiczną, tj. nie udowodnił wzrostu kosztów poniesionych w związku z realizacją umowy stron, nie wykazał, czy ten czynnik miał rzeczywisty wpływ na proces realizacji zawartej przez strony umowy (tj. czy i jaki miał zysk z realizacji ww. umowy) i czy powstała konieczność zmiany wysokości ustalonego wynagrodzenia. Należy dodać, że konieczność wykazania, jak zwiększyły się koszty związane z realizacją umowy dotyczyła wszystkich podstaw wskazanych przez powoda w pozwie.

Sąd nie podzielił twierdzenia powoda, iż podwyższenie jego wynagrodzenia niejako automatycznie uzasadnione jest wzrostem poziomu inflacji, w tym cen paliwa, tudzież innych materiałów np. biurowych, ponieważ ten nie przedłożył jakichkolwiek dowodów dotyczących kalkulacji oferty oraz kalkulacji kosztów ponoszonych w trakcie wykonywania umowy świadczących o faktycznym poniesieniu wyższych wydatków od tych zakładanych przez powoda w ofercie. Niewątpliwie materiał dowodowy przeczył forsowanej przez powoda argumentacji, ponieważ pozwana wykazała, iż powód realizował kontrakt za pośrednictwem Inspektora, który poruszał się po terenie gminy korzystając z pojazdów zorganizowanych na koszt pozwanej, dojeżdżał ponadto z C., gdzie powód ma lokal, a nie z siedziby firmy. Tym samym powód nie ponosił nadmiernych wydatków związanych z paliwem na dojazdy w celu świadczenia usług nadzoru na terenie Zamawiającego - gminie K.. Co więcej, dochodziło do kumulacji odbiorów w jednym terminie w celu minimalizowania wydatków. Świadkowie potwierdzili także, że wielokrotnie przyjeżdżali po dokumenty od Inspektora do miejscowości H., gdyż ten realizował usługi na rzecz innego zamówienia publicznego w sąsiedniej gminie Ż..

Mając na uwadze powyższe, w zasadzie niesporne okoliczności, należało przyjąć, że niewątpliwie powód minimalizował własne koszty realizacji zamówienia. Przy czym, skoro nie wiadomo, jak kształtowały się faktycznie te koszty, i czy wzrosły w stosunku do tych szacowanych w ofercie, nie było podstaw do ustalenia „zaistnienia wskutek zmiany stosunków nadmiernej trudności w spełnieniu świadczenia lub groźby rażącej straty”.

Zdaniem Sądu powód jako przedsiębiorca winien z należytą starannością sporządzać oferty biznesowe. Należy podkreślić, że po przedstawieniu pozwanej oferty powód został wezwany zgodnie z p.z.p. do złożenia wyjaśnienia w kwestii, czy złożona przez niego cena (wynagrodzenie) nie jest rażąco niską, zaś w odpowiedzi wyjaśnił, że jest prawidłowo skalkulowana. Sąd zauważa, że powód już przy składaniu oferty winien brać pod uwagę inflację rosnącą w Polsce nieprzerwanie od lutego 2021 roku tj. jeszcze przed wybuchem wojny na Ukrainie - w styczniu 2022 osiągnęła pułap 9,4%. Tymczasem powód przedstawił ofertę niższą o ponad 30% w stosunku do średniej arytmetycznej cen wszystkich ofert złożonych w postępowaniu co wskazuje, że działanie powoda było nieracjonalne, gdyż powód nie wziął pod uwagę ryzyka kontraktowego, związanego choćby z rosnącą w Polsce inflacją.

Sąd miał na uwadze, że zgodnie z pkt 15 zawartej umowy stron ustalającej zasady wprowadzające zmiany wysokości wynagrodzenia należnego powodowi nie mógł przewyższyć 15% w stosunku do kosztów obowiązujących w terminie składania oferty zaś początkowy termin ustalenia zmiany określony miał być na 12 miesiąc od rozpoczęcia realizacji zamówienia przy czym strona żądająca zmiany wysokości wynagrodzenia winna przedstawić uzasadniony wniosek zawierający dokładny opis wraz z kalkulacją kosztów oraz zasadami sporządzenia tej kalkulacji, co niewątpliwie w niniejszej sprawie nie miało miejsca mając na uwadze treść przedłożonej dokumentacji (k.26-30). Ponadto powód godził się na zapis w umowie, że „na podstawie art. 439 ust. 2 pkt 4 ustawy Prawo zamówień publicznych, Zamawiający określa maksymalną, dopuszczalną wartość zmiany wynagrodzenia należnego w całym okresie realizacji zamówienia, w wyniku zastosowania postanowień, o których mowa w ust. 15, na poziomie 10% ceny wybranej oferty”.

Ponadto w grudniu 2022 r. strony dokonały modyfikacji zawartej umowy dokonując zwiększenia zakresu zamówienia o dodatkowe 17 instalacji co doprowadziło do zwiększenia umownie ustalonego wynagrodzenia do kwoty 46.421,43 zł, zaś wówczas powód nie sygnalizował pozwanej konieczności ponoszenia przez niego wyższych kosztów. Pomimo świadomości powyższej regulacji, powód nie umotywował należycie swojego stanowiska zarówno na etapie wniosku, jak i niniejszego postępowania.

Biorąc zatem wszystkie powyższe okoliczności pod uwagę, Sąd oddalił powództwo, gdyż powód nie udowodnił wystąpienia okoliczności, które umożliwiały ingerencje Sądu w stosunek umowny stron.

Tym samym oddaleniu podlegało żądanie zasądzenia kwot stanowiących rekompensatę za koszty odzyskiwania należności na podstawie art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 2013 roku o terminach zapłaty w transakcjach handlowych.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1, 1 ¹, 3 k.p.c. w zw. z § 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. 2015.1800 z późn. zm.), obciążając powoda całością poniesionych przez pozwaną kosztów procesu - zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Na koszty te składało się wynagrodzenie kwalifikowanego pełnomocnika w osobie radcy prawnego (1800,00 zł) oraz opłata od pełnomocnictwa w wysokości 17,00 zł.

SSR Anna Bojanowska-Wysmołek